Dạy chủ động
Một thầy giáo viết cho tôi: “Tại sao học sinh cần đọc tài liệu trước khi lên lớp? Cái gì sai với đọc bài giảng? Có bằng chứng rằng học chủ động là tốt hơn đọc bài giảng không? Làm sao việc đó có tác dụng trong môn văn hay môn sử. Xin thầy giải thích.”
Đáp: Tôi dạy khoa học và công nghệ và đã từng dùng phương pháp học chủ động trong nhiều năm. Nó có tác dụng tốt cho tôi và học sinh của tôi. Tôi KHÔNG biết phương pháp này có thể áp dụng thế nào cho các môn học khác như lịch sử, xã hội học hay văn học v.v. Sau rốt, là thầy cô giáo, chúng ta chọn phương pháp nào là tốt nhất cho học sinh của mình và đó là chọn lựa của chúng ta.
Trong lớp của tôi, tôi yêu cầu học sinh đọc tài liệu được phân công hay xem đoạn video ngắn TRƯỚC KHI lên lớp. Lúc bắt đầu mỗi lớp, tôi dành ra quãng 10 phút cho bài kiểm tra câu hỏi ngắn để chắc học sinh đọc tài liệu hay xem video để họ được chuẩn bị tham gia vào thảo luận trên lớp. Quãng 5 phút trước khi kết thúc lớp, tôi cũng đề nghị họ điền vào vài câu hỏi ngắn về việc họ học tốt thế nào ở lớp đó và nhận diện những điều họ không hiểu rõ hay vẫn còn bị lẫn lộn, để giúp tôi chuẩn bị cho buổi lên lớp sau.
Khi tôi bắt đầu dạy quãng hai mươi nhăm năm trước, tôi đã chuẩn bị bài giảng của mình một cách cẩn thận rồi thấy rằng tôi chỉ đọc bài giảng cho một số nhỏ học sinh. Một số học sinh tin bài giảng là khó hiểu khi những người khác thấy nó là quá dễ không đủ để họ quan tâm. Tôi nhanh chóng biết rằng phương pháp đọc bài giảng là không hiệu quả vì có các mức học sinh khác nhau trong lớp. Một số người học nhanh khi những người khác học chậm hơn nhiều. Một số người có nền tảng tốt trong khi những người khác không có vì học sinh học mọi thứ một cách khác nhau. Tuy nhiên, trong lớp học truyền thống, phần lớn các thầy cô giáo vẫn tiếp tục đối xử với mọi học sinh như cùng một mức. Học sinh tiên tiến muốn thầy cô đi nhanh hơn vì họ đã biết tài liệu rồi, nếu bài giảng là chậm họ phát chán. Các học sinh khác muốn thầy cô đi chậm hơn vì họ cần nhiều thời gian hơn để học, nếu bài giảng đi nhanh, họ bị lẫn lộn. Trong mọi lớp, một số học sinh học tốt khi những người khác tụt lại sau và không học được mấy. Trong trường hợp đó, nhiều người có thể không phát triển các kĩ năng để thành công trong thị trường việc làm. Khi học sinh không học tốt, một số người mất tự tin và thậm chí bỏ trường.
Tôi tự hỏi mình, làm sao tôi đặt cùng mức cho mọi học sinh được? Tôi bắt đầu thực nghiệm với phương pháp học chủ động. Tôi quay video bài giảng của tôi trong lớp trống dùng cùng tài liệu mà tôi vẫn dùng để đọc bài giảng và đăng chúng trực tuyến. Học sinh có thể xem nó, nếu cần, họ có thể xem lại cho tới khi họ học được kĩ tài liệu. Một số học sinh có thể xem nó một lần nhưng những người khác có thể xem nó nhiều lần tuỳ ý họ. Trong lớp, tôi cho bài giảng ngắn để tóm tắt các khái niệm quan trọng và dùng thời gian trên lớp cho học sinh thảo luận, thăm dò, giải quyết vấn đề để cho họ có thể học được các thứ ở mức sâu hơn. Bởi có ít thời gian đọc bài giảng, tôi có thể hỏi các câu hỏi để giúp cho học sinh học nhiều hơn và biết họ đang học tốt đến đâu dựa trên câu trả lời của họ. Trước khi lên lớp, học sinh có thể học theo nhịp riêng của họ bằng việc xem video hay đọc tài liệu dựa trên khả năng riêng của họ. Đến lúc tất cả họ tới lớp, phần lớn đã biết cái gì đó cho nên mức của họ là tương hợp nhiều hơn với nhau. Trong trường hợp đó, tôi chỉ cần trả lời câu hỏi, tạo điều kiện cho thảo luận, thăm dò các khái niệm mới, và để cho học sinh giải quyết vấn đề v.v.
Bằng việc dùng phương pháp học chủ động, học sinh học theo tốc độ riêng của họ tương ứng theo cách học của họ và chịu trách nhiệm cho việc học riêng của họ. Từ khi chấp nhận phương pháp này, tôi thấy thay đổi lớn trong việc học của học sinh của tôi. Họ không chỉ học nhiều hơn trước, mà họ còn có khả năng suy nghĩ theo quá trình học riêng của họ. Ngay cả những học sinh kém kĩ năng hơn cũng tiến bộ và bắt kịp nhanh chóng với học sinh tiên tiến. Nhiều người trong số họ đã thu được tự tin, và không còn cảm thấy bị căng thẳng trước bài kiểm tra ngắn hàng tuần. Điều tốt nhất không chỉ là họ học tốt trong lớp của tôi mà còn trong các môn khác vì họ đã phát triển cách học tốt hơn.