Đối thoại mở với bố mẹ
Sau khi đăng bài về “Khuyến khích và Mong đợi”, tôi nhận được nhiều email từ các học sinh. Một số người đồng ý và một số người không đồng ý với tôi về bố mẹ và con cái cần có “đối thoại mở” để thảo luận về tuỳ chọn nghề nghiệp. Một học sinh viết: “Với thầy thì dễ viết rằng bố mẹ sẽ lắng nghe con họ. Sự kiện là bố mẹ em nghĩ họ biết thạo hơn em. Họ muốn em vào đại học hàng đầu và học Khoa học máy tính vì em có thể làm ra nhiều tiền sau khi tốt nghiệp. Với họ vào đại học hàng đầu với bằng Khoa học máy tính giống như đoạt cúp bóng đá thế giới ….”
Tôi viết lại cho em đó: “Bố mẹ em yêu em và họ tin rằng vào đại học hàng đầu và học Khoa học máy tính là đảm bảo cho tương lai của em. Vấn đề là họ không biết mối quan tâm và năng lực của em. Không biết năng lực của em, yêu cầu em vào đại học hàng đầu có thể là thảm hoạ. Không dễ được chấp nhận vào đại học hàng đầu nhưng cho dù em vào được, nó yêu cầu nhiều nỗ lực để học tốt trong lĩnh vực mà em có thể không quan tâm tới.”
“Lí do bố mẹ em nghĩ trường hàng đầu là quan trọng là vì xã hội của em đánh giá cao bằng cấp từ các trường hàng đầu. Có thể là khi bố mẹ em vào tuổi em, đã chỉ có vài người có thể vào đại học hàng đầu cho nên với họ đó là một yếu tố quan trọng. Có thể bố mẹ em chú ý tới điều người khác nghĩ về con cái họ cho nên có em vào đại học hàng đầu và học lĩnh vực tốt nhất như Y học hay Kĩ nghệ đã trở thành niềm tự hào của họ. Kiểu lẫn lộn này cũng làm cho em lâm vào xung đột. Đó là lí do tại sao có “đối thoại mở” là cách tốt nhất cho cả hai phía hiểu vấn đề và biết lẫn nhau tốt hơn.”
“Để có “đối thoại mở”, em cần duy trì bình tĩnh và lắng nghe quan điểm của họ trước. Cho họ cơ hội giải thích mối quan tâm và mong đợi của họ rằng họ muốn điều tốt nhất cho em. Hoặc em hiểu lầm ý định của họ, hoặc họ không biết em cảm thấy thế nào. Bất kì trường hợp nào, chừng nào em chưa nghe quan điểm của họ, em sẽ không bao giờ biết. Em có thể hỏi các câu hỏi để làm sáng tỏ quan điểm của họ để cho em hiểu họ rõ hơn. Nếu em không thích điều họ nói, vẫn giữ bình tĩnh để tránh bất kì luận cứ nào kiểu như nói “Bố mẹ làm con phải làm điều này …” hay “Con không thích điều này …” Thay vì thế, em nói “Con hiểu điều bố mẹ muốn và đánh giá cao rằng bố mẹ chăm nom cho con. Con biết bố mẹ muốn điều tốt nhất cho con… nhưng.” Thế rồi giải thích quan điểm của em theo cách bình tĩnh. Đối thoại mở KHÔNG CHỈ là về giải thích quan điểm của em MÀ CÒN chỉ cho họ em đánh giá cao họ thế nào nữa. Điều đó sẽ không lan truyền vấn đề nào về sau.”
“Em cần nói rõ ràng cho bố mẹ em về mối quan tâm của em và cố hết sức không để căng thẳng hay xúc động khác nổi lên trong em. Bố mẹ em sẽ ủng hộ em nếu họ hiểu quan điểm của em, nhưng họ sẽ không hiểu nếu em cãi lại họ. Trong thảo luận mở đầu tiên, không phải mọi người sẽ rõ ràng, đặc biệt nếu cái gì đó vẫn làm họ bận tâm. Em cần để cho họ biết rằng đối thoại này KHÔNG LÀ CHUNG CUỘC vì cả hai bên đều cần nhiều thời gian hơn để đánh giá các tuỳ chọn. Đối thoại mở nên tiếp tục MỞ khi cả hai bên học lắng nghe và KHÔNG đi vào quyết định. Nó có thể không thoải mái lúc bắt đầu nhưng nó phải rõ ràng về quan điểm của nhau. Nếu một bên giữ im lặng, vấn đề có thể tiếp tục dựng lên bên trong và lẩy cò cho giận dữ về sau.”
“Có thể phải có vài lần thảo luận mở để hiểu các cảnh quan khác nhưng em cần hiểu rằng bố mẹ em muốn điều tốt nhất cho em. Vì họ có thể đi theo truyền thống rằng “Bố mẹ luôn đúng” mà có thể không đúng trong thời hiện đại này, em vẫn cần hiểu rằng bất kì điều gì họ làm, nó đều dựa trên tình yêu của họ và việc chăm sóc cho em và em phải đánh giá cao điều đó.”