Đối thoại ở thung lũng Silicon (p2)
Về truyền thống, các công ti thuê người tốt nghiệp đại học dựa trên tri thức và kĩ năng của họ. Với các nghề khoa học và công nghệ, giáo dục đại học cung cấp tri thức cần thiết cho người tốt nghiệp làm việc làm. Bằng cấp là một quá trình chọn lọc đảm bảo rằng người tốt nghiệp có mức độ thành đạt nào đó, và khả năng làm việc tương ứng. Tuy nhiên, vì công nghệ thay đổi nhanh chóng, nhiều hệ thống giáo dục không thể bắt kịp với thay đổi và nhiều người tốt nghiệp không có tri thức đúng mà các công ti cần. Nhiều trường đang hội tụ vào việc làm ra tiền, không giữ việc đào tạo được cập nhật, làm cho người tốt nghiệp của họ không có điều họ cần để có được việc làm trong thị trường cạnh tranh này.
Khi tham dự một cuộc hội nghị kĩ thuật ở San Jose tháng trước, tôi đã gặp nhiều quan chức điều hành cấp cao, họ bảo tôi rằng họ không hài lòng vì nhiều người tốt nghiệp không đáp ứng được mong đợi của họ. Một quan chức điều hành cấp cao nói: “Khi bạn có hàng trăm người xin vào làm cho công ti của bạn, bằng cấp là cơ chế lọc để giúp bạn lựa chọn người giỏi nhất. Nhưng ngày nay, chúng tôi không thể lệ thuộc vào bằng cấp thêm nữa cho nên chúng tôi phải dựa vào qui trình phỏng vấn của chúng tôi, điều hội tụ vào kĩ năng chúng tôi cần. Mỗi năm nhu cầu của chúng tôi lại thay đổi cho nên qui trình thuê người cũng được điều chỉnh tương ứng. Chẳng hạn, mười năm trước kĩ năng trong ngôn ngữ lập trình như Java, C++, JavaScript, và phát triển website là tốt. Ngày nay, chúng tôi cần Python, R, Phân tích, Học máy, và Trí tuệ nhân tạo. Nếu các trường không điều chỉnh việc đào tạo của họ để đáp ứng cho nhu cầu của chúng tôi, người tốt nghiệp sẽ không được thuê. Nếu sinh viên không chú ý tớ nhu cầu công nghiệp, họ sẽ không có khả năng có việc làm.”
Tôi hỏi: “Thế vậy bằng cấp không còn là yêu cầu cho các chức vụ trong công ti ông sao?”
Ông ấy trả lời: “Bằng cấp KHÔNG phải là yêu cầu tuyệt đối. Chúng tôi ưa thích thuê những người tốt nghiệp nhưng không có lí do gì để loại trừ những ứng cử viên không có bằng cấp. Vì bằng cấp không còn là đảm bảo cho tri thức, chúng tôi dành nhiều thời gian hơn để thăm dò trong các kĩ năng cấp bách được cần để thực hiện việc làm trong công ti của chúng tôi. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tìm những kĩ năng mềm nào đó mà nhà trường có thể không dạy. Nếu ông nhìn vào phần lớn các việc làm được đăng từ các công ti ở thung lũng Silicon ngày nay, tất cả nó đều liệt kê “Có bằng cấp hay tương đương,” để nhấn mạnh rằng vấn đề tri thức và kĩ năng quan trọng cũng như bằng cấp đại học.”
Tôi hỏi: “Làm sao ông chọn được ứng cử viên mà không có bằng cấp?”
Ông ấy giải thích: “Khi tôi phỏng vấn các ứng cử viên mà không có bằng cấp, tôi bao giờ cũng hỏi họ về điều đó. Tôi ngạc nhiên là nhiều người trong số họ có kinh nghiệm sống mà có thể làm lợi cho công ti của chúng tôi hơn là người tốt nghiệp đại học điển hình. Nhiều người trong số họ không thể đảm đương được việc vào đại học do tình trạng kinh tế hay gia đình của họ nhưng mặc cho những khó khăn này, họ vượt qua những bất lợi của họ bằng việc học các môn học trong Môn học trực tuyến mở cho đại chúng (MOOCs), đã học tốt trong chúng, và phát triển kĩ năng mà chúng tôi cần. Nhưng nhiều hơn thế, bằng việc vượt qua khó khăn và cam kết liên tục học, họ phát triển kỉ luật nghiêm và tự tin điều hiếm thấy trong những người trẻ ngày nay. Cho dù họ không có bằng cấp, nhiều người đang làm tốt hơn người khác, những người có bằng cấp, vì họ biết điều họ cần để thành công. Sau khi thuê họ, tôi thấy rằng một số người trong số họ thậm chí còn làm tốt hơn những người tốt nghiệp khác. Điều họ có là chí khí nào đó như dũng cảm và quyết tâm vì họ tin vào năng lực của họ và tự tin rằng họ có thể đạt tới mục đích của họ. Đi theo quá trình giáo dục truyền thống từ hệ thống giáo dục là dễ hơn nhưng sẽ cần nhiều dũng cảm để xác định cách học riêng của bạn và có khả năng tạo kỉ luật cho bản thân bạn để học những kĩ năng được cần. Tôi ngưỡng mộ những người này và sẽ không ngạc nhiên rằng trong vài năm tới, một số trong những người lãnh đạo trong các công ti công nghệ có thể xuất thân từ những người này.”
Ông ấy kết luận: “Bằng việc nhìn vào tình huống hiện thời của hệ thống giáo dục, chúng tôi biết rằng nhiều đại học vẫn đang dạy cùng điều mà họ đã từng dạy trong mười hay mười lăm năm trước. Bằng việc nhìn vào chi phí học đại học, vì nó đang tăng lên mọi năm, tôi nghĩ những sinh viên trẻ nên đặt câu hỏi về quyết định của họ liệu có vào đại học truyền thống hay chọn con đường độc lập của việc tự học bằng việc dùng các phương tiện khác như MOOCs và các websites dạy học. Nếu họ được thông tin đầy đủ về nhu cầu công nghiệp và phát triển các kĩ năng sánh đúng với nhu cầu của chúng tôi và liên tục học suốt nghề nghiệp của họ, chúng tôi sẽ thuê họ và chúng tôi nghĩ họ sẽ làm tốt.”