Gian lận
Có những học sinh tới trường nhưng thay vì học, họ thường gian lận để qua được bài kiểm tra. Với một số người trong họ “sợ trượt” dẫn họ tới gian lận. Những người khác gian lận để qua được kì thi và có được bằng cấp. Không mấy người trong họ thậm chí nghĩ rằng gian lận sẽ làm tổn hại cho họ trong tương lai. Tất nhiên, nhiều thầy cô giáo biết học sinh của họ gian lận nhưng bỏ qua vì họ tin rằng những học sinh gian lận sẽ phải học hậu quả cho bản thân họ về sau trong đời họ.

Trong tuần đầu tiên của mọi năm học, tôi bao giờ cũng dành thời gian để thảo luận với học sinh về vấn đề gian lận. Tôi bảo họ rằng khi họ gian lận một bài thi, điều đó có vẻ như họ đang học tốt, và từ quan điểm của thầy cô, với tôi điều đó có vẻ họ hiểu tài liệu, cho nên tôi chuyển sang chủ đề tiếp. Vấn đề là điều họ không học trong chương này lại là tri thức được cần cho chương sau. Tri thức có tính tích luỹ vì nó xây dựng trên tri thức trước. Cuối cùng, họ sẽ bị lúng túng và không hiểu phần còn lại của tài liệu, họ sẽ bị hoang mang. Nhiều học sinh bỏ trường vì họ không có nền tảng để tiếp tục. Thậm chí họ rất giỏi gian lận, họ có thể qua được môn học và chuyển sang môn sau. Vì học không học tài liệu cơ bản, họ không thể hiểu được tài liệu mới cho nên họ sẽ phải cứ tiếp tục gian lận cho tới khi bị bắt. Cho dù họ không bị bắt, không có nền tảng cơ bản, họ sẽ không có khả năng học bất kì cái gì thêm nữa. Chẳng hạn, nếu họ không học số học thì làm sao họ có thể học tính toán được?

Tôi thường bảo họ: “Một số trong các em có thể gian lận để qua được bài kiểm tra của thầy nhưng các em vẫn có thể qua được bài kiểm tra bằng việc để thầy biết rằng các em không biết câu trả lời. Thầy sẽ cho các em cơ hội thứ hai để học lại tài liệu. Nếu các em không biết câu trả lời, viết và từ “SC” bên cạnh nó và thầy sẽ cho các em “Cơ hội thứ hai” để học tài liệu rồi cho làm lại bài kiểm tra vào ngày hôm sau. Tất nhiên, các em sẽ chỉ được một nửa số điểm cho câu hỏi đó.” Quan điểm dạy của tôi là tôi muốn học sinh học, nếu họ không học, họ phải học lại tài liệu. Tôi không thích trừng phạt họ vì tôi muốn họ đổi thói quen xấu. Tất nhiên, với mọi môn học, học sinh được phép có ba “SC.” Nếu họ vẫn có vấn đề với bài kiểm tra, họ phải học lại môn học này. Tôi sẽ không cho phép họ tiếp tục sang môn khác.

Tôi giải thích: “Khi các em gian lận, các em không học và không có kĩ năng mà các em cần cho việc làm. Ngày nay các công ti không thuê các em vì các em có bằng cấp mà vì kĩ năng của các em. Họ sẽ kiểm tra các em trong cuộc phỏng vấn việc làm vì họ cho rằng nếu các em có bằng cấp các em cũng có kĩ năng. Không có cách nào để các em gian lận được trong phỏng vấn vì họ đang yêu cầu các em giải quyết vấn đề ngay trước họ. Các em phải học kĩ năng giải quyết vấn đề bằng việc giải vấn đề, không bằng sao chép câu trả lời. Các em phải có tri thức bằng việc học, không bằng ghi nhớ công thức vì không ai sẽ hỏi các em trích dẫn công thức trong cuộc phỏng vấn. Các em cần nghĩ một cách phê phán và phân tích dữ liệu, rồi giải thích cho người quản lí thuê người một cách rõ ràng và logic. Các em không thể ghi nhớ câu trả lời vì các em không biết họ sẽ hỏi cái gì. Các em có bao giờ tự hỏi tại sao ai đó có được đề nghị việc làm sau cuộc phỏng vấn trong khi người khác thì không có? Tại sao có nhiều người tốt nghiệp đại học bị thất nghiệp thế? Một số người gian lận để qua được kì thi, có được bằng cấp và làm hài lòng bố mẹ họ nhưng bố mẹ họ có vẫn hài lòng khi con họ có bằng cấp mà không có kĩ năng và không thể tìm được việc làm không? Các em cảm thấy thế nào khi phần lớn bạn bè của các em có việc làm tốt mà em thì không có? Các em sẽ làm gì với mảnh giấy có tên là “bằng cấp” đó mà không có việc làm và vẫn phải phụ thuộc vào sự hỗ trợ của bố mẹ các em?

Tôi thường để học sinh thảo luận vấn đề này trong vài phút rồi hỏi: “Khi biết những sự kiện này, các em còn vẫn muốn gian lận không?” Tôi cũng nói thêm: “Đừng nghĩ gian lận chút ít là cũng được. Gian lận nhỏ hiếm khi vẫn còn là nhỏ vì nếu các em không bị bắt, các em sẽ gian lận nữa rồi nó sẽ lớn lên thành vấn đề lớn hơn. Các em có thể sao chép bài tập về nhà của bạn vì các em bận đi chơi với bạn gái và hi vọng rằng thầy giáo không biết. Cuối cùng, các em sẽ lại làm điều đó nữa vì các em có hoạt động quan trọng khác. Những học sinh gian lận không bao giờ làm nó một lần mà thường liên tục làm nó cho tới khi họ bị bắt. Nhưng gian lận trong trường sẽ đưa các em tới gian lận cho bản thân các em trong cuộc sống của các em. Các em gian lận để qua được bài kiểm tra, các em có thể gian lận để có được bằng cấp và thậm chí có việc làm. Rồi các em gian lận trong việc làm của các em và gian lận với ông chủ của các em, rồi các em gian lận với công ti, và các em có thể gian lận với hôn phu của mình nữa vì việc gian lận đã trở thành thói quen. Để làm điều đó, các em sẽ phải nói dối để che đậy việc gian lận của các em. Các em muốn là loại người gì? Nếu phần lớn các em gian lận thì xã hội các em sẽ sống trong đó là loại xã hội gì? Các em cảm thấy thế nào khi ai đó cũng gian lận với các em?

Bằng việc để cho học sinh đi tới câu trả lời riêng của họ, tôi hiếm khi phải xử trí vấn đề gian lận trong môn học của tôi.