Tri thức và kĩ năng không bằng cấp
Ngày nay, nhiều công ti công nghệ đang thuê công nhân có kĩ năng đặc biệt mà họ cần cho dù không có bằng cấp. Đêm hôm trước, tôi có ăn tối với Stuart Wittmann, một người quản lí của IBM cho nên tôi hỏi ông ấy về việc đó. Ông ấy xác nhận rằng bằng cấp bốn năm không còn là yêu cầu cho một số chức vụ.
Ông ấy nói: “Khi nhìn vào việc cho người vào một số chức vụ, chúng tôi xác định liệu bằng cấp có là tuyệt đối cần thiết không dựa trên kĩ năng được cần để thành công trong việc làm đó. Nếu chúng tôi đặt việc thuê người chỉ dựa vào yêu cầu bằng cấp, chúng tôi có thể bỏ lỡ một số người hàng đầu có điều chúng tôi cần. Chúng tôi biết rằng không phải mọi người đều có thể đảm đương được việc vào đại học và ngày nay có nhiều phương án học, một ứng cử viên có chứng chỉ MOOC xác định có thể là giỏi hơn người tốt nghiệp có bằng đại học. Chẳng hạn, chúng tôi thường thuê người làm an ninh cyber có chứng chỉ CPSA và CCNA hơn là người tốt nghiệp có bằng khoa học máy tính, người chỉ học một hay hai môn học trong an ninh tính toán.”
Tôi hỏi: “Làm sao ông làm quyết định được?” Ông ấy trả lời: “Điều quan trọng là đánh giá kĩ năng và kinh nghiệm được cần cho việc làm trước hết rồi chúng tôi mới dành nhiều thời gian hơn để thăm dò về kinh nghiệm sống của họ. Chúng tôi muốn biết họ là ai và tại sao họ đã không vào đại học. Ông sẽ ngạc nhiên về một số kinh nghiệm của họ vì phần lớn họ là trưởng thành hơn người tốt nghiệp điển hình với một bản tóm tắt đủ các môn học họ đã học trong trường. Ngày nay có nhiều kĩ năng khó tìm thấy, đặc biệt có thiếu hụt người trong Học máy, Trí tuệ nhân tạo, Blockchain, Mật mã hoá, An ninh cyber, Tiền mật mã hoá v.v. Nếu chúng tôi chờ đợi đại học đào tạo sinh viên, điều đó mất ít nhất bốn năm nữa, nhưng các MOOC có thể đào tạo hàng nghìn người trong số họ trong vài tháng. Chúng tôi cần lấp vào nhu cầu của chúng tôi vì cạnh tranh là dữ dội.
Tôi hỏi: “Ông sẽ cho lời khuyên nào với những người muốn làm việc cho công ti của ông cho dù không có bằng cấp?” Ông ấy nói: “Họ cần tận dụng ưu thế của việc thiếu hụt kĩ năng này và học về các kĩ năng có nhu cầu cao. Họ nên có khả năng giải thích lí do tại sao họ đã không vào đại học và làm sao kinh nghiệm sống của họ là có giá trị hơn điều họ có thể học được từ trường truyền thống. Họ nên giải thích bản kế hoạch nghề nghiệp của họ và điều họ muốn làm với kĩ năng của họ để cho chúng tôi có thể có đối thoại xây dựng về mục đích của họ và con đường nghề nghiệp. Chúng tôi muốn thuê ai đó, người lập kế hoạch nghề nghiệp của họ chứ không phải ai đó cần việc làm. Bất kì kinh nghiệm làm việc hay kinh nghiệm sống đều có thể cân bằng với việc thiếu kinh nghiệm đại học. Những người không có bằng đại học nên hội tụ bản tóm tắt lí lịch của họ vào những điểm mạnh của họ, kinh nghiệm của họ, và kĩ năng của họ và nơi họ có được những kĩ năng.”
Tôi hỏi: “Vì MOOC đào tạo người trên khắp thế giới, điều gì xảy ra khi người xin việc không là từ Mĩ?” Stuart giải thích: “Chúng tôi có nhiều vị trí trên khắp thế giới và một số công việc có thể được thực hiện ở đó. Chẳng hạn, ngày nay chúng tôi có nhiều công nhân làm việc ở Ấn Độ hơn là ở Mĩ, và chúng tôi liên tục thuê công nhân có kĩ năng chúng tôi cần không thành vấn đề nơi họ sống.”